اتومبیل وسیله‌ای بسیار پیچیده و متشکل از هزاران قطعه مختلف است. یک اتومبیل آن‌قدر اجزای زیادی دارد که در سیم‌کشی آن کیلومترها کابل بکار رفته است. شناخت بخش‌های مختلف و آشنایی با قطعات خودرو کار ساده‌ای نیست و پیش از آشنایی با قطعات خودرو باید با اجزا و کارکرد هر یک از بخش‌های آن آشنا شوید. در این مطلب از مجله پیندو تلاش خواهیم کرد تا شما را با برخی از مهم‌ترین قطعات خودرو و کارکرد آن‌ها آشنا کنیم. برای آسان‌تر شدن آشنایی با قطعات خودرو تصمیم گرفتیم تا در این مقاله، قطعات را به دو دسته کلی مصرفی و غیر مصرفی تقسیم کرده‌ایم و هر دسته را به تفکیک شرح داده‌ایم.
تفاوت قطعه مصرفی با قطعه غیر مصرفی چیست؟
پیش از پرداختن به آشنایی با قطعات خودرو بیایید ببینیم قطعه مصرفی با قطعه غیر مصرفی چه فرقی دارد. قطعه مصرفی قطعه‌ای است که در هنگام استفاده از خودرو دچار استهلاک می‌شود و در کیلومتر یا زمان خاصی باید آن را تعویض کرد. قاعده کلی برای زمان و کیلومتر تعویض قطعات مصرفی وجود ندارد و این اعداد در هر خودرویی می‌توانند متفاوت باشند. برای دانستن زمان تعویض هر قطعه باید دفترچه راهنمای مشتری هر خودرو را مطالعه کنید.
قطعه مصرفی قطعه‌ای است که در هنگام استفاده از خودرو دچار استهلاک می‌شود و در زمان خاصی باید آن را تعویض کرد اما قطعه غیرمصرفی اینطور نیست
در مقابل، قطعات غیر مصرفی قطعاتی هستند که نیاز به تعویض دوره‌ای آن‌ها وجود ندارد. قطعات غیر مصرفی تا زمانی که درست کار می‌کنند و مشکلی ندارند می‌توانند روی خودرو باشند. یک قطعه غیر مصرفی تنها در صورتی که خراب شود تعویض می‌شود. برای مثال در یک خودروی با کیفیت که به طور صحیح نیز نگهداری و استفاده شود ممکن است شاهد هیچ خرابی نباشید و قطعات غیر مصرفی تا سال‌ها و حتی دهه‌ها کار کنند.
بیشتر بخوانید: رمز و رازهای صفرشویی خودرو و نظافت کامل ماشین
قطعات مصرفی
۱. لنت ترمز
بی‌تردید یکی از مهم‌ترین قطعات مصرفی در هر خودرویی لنت ترمز آن است. لنت ترمز وظیفه ایجاد اصطکاک و فشار روی دیسک ترمز را دارد تا به این ترتیب نیروی لازم برای متوقف کردن خودرو فراهم شود. لنت ترمز قطعه‌ای نیست که در فواصل یا زمان‌های مشخصی آن را تعویض کنید؛ بلکه بسته به نوع خودرو، کیفیت لنت، جنس لنت و سبک رانندگی، زمان تعویض آن بسته به تشخیص مکانیک متغیر است.
لنت ترمز وظیفه ایجاد اصطکاک و فشار روی دیسک ترمز را دارد تا به این ترتیب نیروی لازم برای متوقف کردن خودرو فراهم شود
تأخیر کردن در تعویض لنت ترمز به دلیل کاهش توان ترمز گیری خودرو، نه تنها از نظر ایمنی تصمیمی خطرناک است بلکه می‌تواند به سایر بخش‌های اتومبیل نیز آسیب وارد کند و هزینه گزافی را روی دست مالک بگذارد.
توصیه ما این است که همیشه لنت ترمز را بازدید و پیش از تمام شدنش آن را تعویض کنید.
۲. فیلتر روغن
فیلتر روغن قطعه‌ای استوانه‌ای شکل یا کاغذی است که در موتور خودرو نصب می‌شود. این قطعه وظیفه تصفیه و پاکسازی روغن موتور را دارد و به جرأت می‌توان آن را حیاتی‌ترین قطعه مصرفی در یک خودرو دانست. تعلل در تعویض به موقع فیلتر روغن یا استفاده از فیلتر روغن غیر اصلی می‌تواند باعث آسیب شدید در موتور خودرو شود.
فیلتر روغن قطعه‌ای استوانه‌ای شکل یا کاغذی است که در موتور خودرو نصب می‌شود
توصیه ما این است که همیشه در هر سرویس روغن موتور، فیلتر روغن را نیز تعویض کنید و حتماً از فیلترها اصلی و معتبر استفاده نمایید.
بیشتر بخوانید: روغن موتور چیست؟
۳. فیلتر هوا
فیلتر هوا یک قطعه کاغذی است که هوای ورودی به موتور را فیلتر می‌کند. وظیفه اصلی فیلتر هوا جلوگیری از وجود آلودگی‌های محیطی همانند گرد و غبار به درون موتور است. فیلتر هوا را بهتر است در هر سرویس دوره‌ای بازدید و در صورت کثیف بودن تعویض کنید. اگر از خودرو به ندرت استفاده می‌کنید و هوای محل زندگی شما نیز تمیز است ممکن است لازم نباشد در هر سرویس دوره‌ای فیلتر هوای خود را تعویض کنید. در مقابل، خودروهایی که در محل‌های آلوده و یا خارج از جاده استفاده می‌شوند فیلتر هوای کثیف‌تری خواهند داشت و باید توجه بیشتری به آن‌ها کرد.
توصیه ما این است که فیلتر هوا را در سرویس‌های دوره‌ای بازدید و در صورت لزوم تعویض کنید. فیلتر هوای غیر اصلی می‌تواند باعث کاهش توان موتور و افزایش مصرف سوخت شود.
۴. تسمه تایم
تسمه تایم در خودروهای مدرن به ندرت دیده می‌شود اما اکثر خودروهای موجود در بازار به خصوص آن‌ها که در دهه‌های گذشته طراحی و تولید شده‌اند از تسمه تایم استفاده می‌کنند. تسمه تایم وظیفه انتقال نیروی میل لنگ به میل‌سوپاپ را دارد. تسمه تایم قطعه‌ای مصرفی و در فواصلی که در هر خودرو متغیر است باید آن را تعویض کرد. معمولاً عمر تسمه تایم بین ۴۰ الی ۱۰۰ هزار کیلومتر است. برای دانستن زمان دقیق تعویض تسمه تایم حتماً دفترچه راهنمای خودرو را مطالعه کنید.
تسمه تایم وظیفه انتقال نیروی میل لنگ به میل‌سوپاپ را دارد
تأخیر کردن در تعویض تسمه تایم ممکن است باعث پاره شدن آن در هنگام حرکت شود و این باعث می‌شود تا خودروی شما حین حرکت خاموش شود. به جز خطرناک بودن تردد با تسمه تایم کهنه، در برخی خودروها، در صورت پاره شدن تسمه تایم، سوپاپ‌ها نیز آسیب می‌بینند و هزینه تعمیر آن‌ها بسیار بالا است.
توسعه ما این است که تسمه تایم خودرو را در تمامی سرویس‌های دوره‌ای بازدید کنید و در کیلومتر اعلام شده توسط سازنده، حتماً نسبت به تعویض آن اقدام کنید.
۵. صفحه کلاچ
در خودروهای دنده دستی و البته دوبل کلاچ، در صورتی که عمر صفحه کلاچ به پایان برسد باید نسبت به تعویض آن اقدام کنید. صفحه کلاچ وظیفه انتقال نیروی موتور به گیربکس را دارد و توسط پدال کلاچ کنترل می‌شود.
بیشتر بخوانید: گیربکس چیست؟ آشنایی با انواع جعبه دنده خودرو
کیلومتر و یا زمان خاصی برای تعویض صفحه کلاچ وجود ندارد و بسته به کیفیت ساخت و نوع رانندگی، صفحه کلاچ می‌تواند دیر یا زود نیاز به تعویض پیدا کند. نخستین علامت به پایان رسیدن صفحه کلاچ، سختی خودرو در حرکت و گاز هرز خوردن است. یک صفحه کلاچ سوخته بوی نامطبوعی نیز از خود انتشار می‌دهد.
صفحه کلاچ وظیفه انتقال نیروی موتور به گیربکس را دارد و توسط پدال کلاچ کنترل می‌شود.
توصیه ما این است که در صورت مشاهده علائم اتمام صفحه کلاچ به مکانیک مراجعه کنید تا صفحه کلاچ شما را تست کند.
۶. شمع موتور
شمع قطعه‌ای کوچک است که وظیفه جرقه‌زنی و آغاز فرایند احتراق درون موتور خودرو را بر عهده دارد. شمع گرچه قطعه‌ای متحرک نیست اما مستهلک می‌شود و در زمان خاصی باید آن را تعویض کرد. یک شمع خراب یا کهنه می‌تواند قدرت موتور خودروی شما را کاهش و مصرف سوخت آن را افزایش دهد.
شمع قطعه‌ای کوچک است که وظیفه جرقه‌زنی و آغاز فرایند احتراق درون موتور خودرو را بر عهده دارد
معمولاً شمع‌های معمولی در حدود هر ۴۰ هزار کیلومتر یک‌بار باید تعویض شوند اما شمع‌های مرغوب و از نوع ایریدیومی می‌توانند تا ۱۰۰ هزار کیلومتر و حتی بیشتر کار کنند.
قطعات غیر مصرفی
۱. زنجیرتایم
در اکثر خودروهای جدید دیگر خبری از تسمه تایم نیست و خودروسازان به استفاده از زنجیر تایم روی آورده‌اند. اصلی‌ترین مزیت زنجیر تایم در مقایسه با تسمه تایم در این است که نیازی به تعویض دوره‌ای آن نیست و تا زمانی که سالم باشد می‌تواند کار کند. اگر به سرویس‌های روغن موتور خودرو توجه کنید و از روغن موتور مرغوب استفاده کنید، زنجیر تایم می‌تواند به صورت مادام‌العمر برای شما کار کند.
اولین علامت زنجیر تایم آسیب دیده، صدای آن است. البته این صدا می‌تواند از سفت کن‌ها باشد و نیازی به تعویض خود زنجیر نداشته باشید. توصیه ما این است که همیشه روغن موتور را به موقع تعویض و از روغن‌های مرغوب موجود در بازار استفاده کنید.
۲. دیسک ترمز
اگر به لنت ترمز خودرو به خوبی رسیدگی کنید و لنت‌های غیر اصلی استفاده نکنید احتمال آسیب دیدن دیسک ترمز بسیار پایین خواهد بود. دیسک ترمز قطعه مصرفی نیست و تنها در دو صورت نیاز به تعویض دارد. یکی در خودروهای خیلی قدیمی با کارکرد بسیار بالا و دوم در خودروهایی که لنت نامرغوب آن‌ها به دیسک ترمز آسیب زده باشد.
دیسک ترمز قطعه مصرفی نیست و تنها در دو صورت نیاز به تعویض دارد.
توصیه ما این است که در هنگام تعویض لنت، دیسک‌ها را نیز بازدید کنید. از رانندگی با لنت ترمز تمام شده یا با درصد بسیار پایین نیز اجتناب کنید چون به راحتی می‌تواند به دیسک ترمز آسیب بزند.
بیشتر بخوانید: سن معاینه فنی خودرو چقدر است؟
۳. کمک فنر
گرچه تعویض کمک فنر برای بسیاری از ما اتفاق افتاده است، اما باید بدانید کمک فنر یک قطعه مصرفی نیست. با این وجود پس از چند سال استفاده یا در صورتی که در جاده‌های بسیار ناهموار و نامطلوب رانندگی کرده باشید احتمال دارد کمک‌فنرها آسیب ببینند و نیاز به تعویض آن‌ها پیدا کنید.
در صورتی که در جاده‌های بسیار ناهموار و نامطلوب رانندگی کرده باشید احتمال دارد کمک‌فنرها آسیب ببینند و نیاز به تعویض آن‌ها پیدا کنید.
اولین علامت‌های آسیب دیدن کمک فنر نشتی روغن و انتقال ضربات به کابین هستند. توصیه ما پرهیز از عبور پر سرعت از روی موانع و بازدید دوره‌ای کمک‌فنرها و جلوبندی خودرو است.
۴. استارت و باتری
استارت اتومبیل نیز جزو قطعاتی است که ممکن است خراب شود و لازم باشد آن را تعویض یا تعمیر کنید. با این وجود استارت یک قطعه مصرفی نیست و در خودروهای با کیفیت می‌تواند به صورت مادام‌العمر کار کند. استارت بیشتر خودروها قابل تعمیر است و معمولاً با هزینه قابل قبولی می‌توانید آن را تعمیر کنید تا نیاز به خرید استارت نو نباشد.
یک باتری کهنه به سختی می‌تواند خودرو را روشن کند و این اولین علامت پایان عمر باتری است
باتری نیز با اینکه قطعه مصرفی نیست اما معمولاً عمری بین ۲ تا ۳ سال دارد و بهتر است قبل از به پایان رسیدن عمر آن، باتری را با یک نمونه نو جایگزین کنید. یک باتری کهنه به سختی می‌تواند خودرو را روشن کند و این اولین علامت پایان عمر باتری است.
ما توصیه می‌کنیم همیشه از باتری استاندارد خودرو استفاده کنید و باتری‌هایی با مشخصات متفاوت را روی خودرو سوار نکنید.
۵. منبع اگزوز
منبع اگزوز نه قطعه‌ای متحرک است و نه مصرفی، اما این قطعه در زیر خودرو و در معرض انواع آلودگی‌های محیطی قرار دارد؛ پس احتمال پوسیدگی آن کم نیست. همچنین احتمال برخورد منبع اگزوز با زمین نیز وجود دارد و ممکن است که برخورد سبب له شدن یا آسیب دیدن منبع اگزوز شود. به همین دلیل است که اگر حس کردید صدای خودرو تغییر کرده باید این بخش را بازدید کنید.
تعویض منبع اگزوز کار سخت و زمان بری نیست اما در برخی مدل‌ها خود منبع می‌تواند گران قیمت باشد. توصیه می‌کنیم در سرویس‌های دوره‌ای کل زیر خودرو را مورد بازدید قرار دهید.
بیشتر بخوانید: خرابی منبع اگزوز و علائم آن
سخن پایانی
آشنایی با قطعات خودرو این امکان را به شما می‌دهد تا از خودروی خود بهتر نگهداری کنید و موارد مشکوک و علائم را بتوانید زودتر احساس و نسبت به عیب‌یابی و رفع آن‌ها اقدام کنید. یک ایراد در خودرو هر قدر زودتر شناسایی شود، هزینه و خطر کمتری در بر خواهد داشت. عدم آشنایی با قطعات خودرو و نگهداری خودرو می‌تواند هرچه صرفه جویی کرده‌اید را به راحتی جبران کند و هزینه‌ای گزاف روی دستتان بگذارد.
پیشنهاد می‌کنیم که از سرویس‌ها و بازدیدهای دوره‌ای غافل نشوید. همچنین سرویس‌ها را دقیقاً مطابق با آنچه سازنده خودرو پیشنهاد داده است انجام دهید. در هنگام خرید خودروی دست‌دوم حتماً از فروشنده دفترچه راهنمای خودرو را درخواست کنید و آن را مطالعه کنید. نگهداری هر خودرویی با خودروی دیگر متفاوت است؛ چون خودروها مشخصات متفاوتی دارند. با قطعات خودرو نیز آشنا شوید و اگر این کار برایتان سخت است، از مکانیک‌ها و قطعه فروش‌ها کمک بگیرید تا شما را در تهیه قطعات یدکی مرغوب و صحیح یاری کنند.
سوالات متداول
- چگونه قطعات اصلی را از غیر اصلی تشخیص دهیم؟
تشخیص قطعه اصلی از غیر اصلی کار ساده‌ای نیست، بهترین راه پیدا کردن فروشنده‌ای معتبر است که از اصل بودن جنس‌هایش اطمینان داشته باشید. همچنین اگر قطعه‌ای را بتوانید به طور مستقیم از کمپانی سازنده تأمین کنید، اطمینان خاطر بیشتری به همراه خواهد داشت.
- آیا قطعات مصرفی را می‌توان در منزل تعویض کرد؟
گرچه تعویض برخی قطعات خودرو در منزل کار سختی نیست، اما بهتر است برای اطمینان خاطر کار را به یک تعمیرکار بسپارید. تعویض برخی قطعات مانند فیلتر هوا و فیلتر کابین بسیار ساده است و روش انجام آن برای اکثر خودروها را در اینترنت می‌توانید پیدا کنید. با این وجود پیشنهاد می‌کنیم بخش‌هایی که به ایمنی خودرو مربوط است مانند تعویض لنت را حتماً به یک مکانیک واگذار کنید.
- تسمه تایم خودرو را چه زمانی باید تعویض کرد؟
کیلومتر تعویض تسمه تایم در هر خودرویی متفاوت است و برای دانستن آن باید دفترچه راهنمای خودرو را مطالعه کنید، معمولاً بین ۴۰ تا ۱۰۰ هزار کیلومتر است و همچنین نباید بیش از چهار سال از عمر تسمه تایم بگذرد.
- شمع‌های ایریدیومی چه مزایایی دارند؟
اگر خودروی شما به طور استاندارد به شمع ایریدیومی مجهز نیست، می‌توانید شمع‌های ایریدیومی از برندهای معتبر تهیه و روی خودروی خود استفاده کنید. استفاده از این شمع‌ها به دلیل عملکرد بهترشان می‌تواند قدرت موتور را مقدار کمی بهبود ببخشد. توجه داشته باشید که هر قدر خودروی شما موتور قوی‌تری داشته باشد تأثیر شمع‌های ایریدیومی را بهتر حس خواهید کرد.
دیدگاهتان را بنویسید