سیستم ترمز مهم‌ترین نقش را در حفظ ایمنی و سلامت خودرو و سرنشینان ایفا می‌کند. این سیستم از قسمت‌های مختلفی تشکیل شده که مهم‌ترین آن‌ها لنت است. تمام چرخ‌های ماشین دارای لنت هستند که اصطکاک لازم برای توقف آن‌ها را فراهم می‌آورد. در شرایط معمولی، با فشردن پدال ترمز، خودرو کاهش سرعت پیدا کرده و از حرکت می‌ایستد. ولی گاهی مواقع فشردن پدال ترمز موجب ایجاد صدای سوت از سمت لنت‌ها میشود. ولی چرا لنت ترمز سوت میکشد؟
بر خلاف باور بسیاری افراد، صدای سوت مانند لنت‌ها تنها ناشی از سایش یا بی‌کیفیتی لنت‌ها نیست و به عوامل متعددی ربط دارد. ولی پیش از بررسی این عوامل، بد نیست نگاهی مختصر به عملکرد سیستم ترمز و لنت‌ها داشته باشیم.
لنت ترمز چطور عمل می‌کند؟
کاهش سرعت و توقف خودرو وظیفه سیستم ترمز است. سیستم ترمز به واسطه قطعات مختلف از جمله لنت، سرعت چرخ‌های ماشین را کمتر می‌کند. زمانی که راننده پدال ترمز را فشار می‌دهد، این فشار از طریق روغن ترمز به لنت‌ها وارد شده و آن‌ها را به دیسک چرخ می‌چسباند. برخورد و در واقع اصطکاک ایجاد شده بین لنت و دیسک، سرعت چرخ را کاهش داده و در نهایت موجب توقف آن و در نتیجه ایستادن خودرو میشود؛ اما گاهی هنگام ترمزگیری، یک صدای سوت مانند از طرف لنت‌ها به گوش می‌رسد. در ادامه به بررسی دلایل شنیدن صدای سوت از لنت ترمز می‌پردازیم.
عملکرد لنت ترمز
چرا لنت ترمز سوت میکشد؟
گاهی اوقات با فشردن پدال ترمز، لنت‌ها صدای سوت می‌دهند. دلایل متعددی باعث سوت کشیدن لنت ترمز میشود که در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم. ولی دلیل هر چه باشد، در صورت شنیدن صدای سوت بهتر است از رانندگی طولانی مدت پرهیز کرده و در اسرع وقت، خودرو را به یک تعمیرکار ماهر نشان دهید تا مشکل را ریشه‌یابی و برطرف کند.
تمام شدن لنت
یکی از مهم‌ترین دلایل اینکه چرا لنت ترمز سوت میکشد، به تمام شدن آن ربط دارد. لنت ترمز یک کالای مصرفی است که با مرور زمان، سایش پیدا کرده و ضخامت آن کم میشود. اگر ضخامت لنت ترمز به 20 درصد مقدار اولیه رسیده باشد، یعنی دیگر از کارایی بهینه برخوردار نیست و نیاز به تعویض دارد. در غیر این صورت علاوه بر شنیدن صدای سوت مانند از سوی لنت‌ها، باید منتظر آسیب جدی به دیسک چرخ باشید. از نشانه‌های تمام شدن لنت ترمز می‌توان به شنیدن صدای خرخر، کشیده شدن ماشین حین ترمزگیری، تأخیر در ترمزگیری و … اشاره کرد.
کلیک کنید: لنت ترمز چیست؟
لبه‌دار شدن و خراش دیسک چرخ
همان‌طور که گفته شد، رانندگی با لنت ساییده باعث آسیب به دیسک چرخ میشود. در این صورت دیسک حالت لبه‌دار و ناهموار پیدا می‌کند. در این صورت حتی اگر از لنت نو استفاده کنید، باز هم صدای سوت حین ترمزگیری به گوش می‌رسد. دلیل این است که لنت ترمز نو به جای اینکه به سطح صاف دیسک بچسبد، به یک سطح ناهموار و لبه‌دار برخورد می‌کند و در نتیجه صدای ناهنجار از آن بلند میشود. تنها راه‌حل ممکن برای این مسئله، تعویض دیسک چرخ است که البته هزینه قابل توجهی به مالک تحمیل می‌کند.
لبه‌دار شدن و خراش دیسک چرخ
کیفیت پایین لنت
کیفیت پایین، یکی دیگر از دلایل سوت زدن لنت حین گرفتن ترمز است. برخی شرکت‌های تولیدکننده لنت، برای کاهش هزینه‌ها از مواد نامرغوب و فلزدار برای ساخت محصول استفاده می‌کنند. نتیجه کاربرد این نوع لنت‌ها، سایش زودهنگام و شنیدن صدای سوت حین فشردن پدال ترمز است؛ بنابراین توصیه میشود در هنگام خرید لنت به فروشگاه‌های معتبر و برندهای خوش‌نام و با سابقه بروید، حتی اگر خرید آن‌ها به معنی پرداخت هزینه بالاتر باشد.
وجود خط و خش روی دیسک‌های ترمز
با توجه به مورد بالا می‌توان گفت تماس لنت با سطح غیر صاف دیسک، صدایی همچون سوت را ایجاد می‌کند؛ بنابراین به غیر از لبه‌دار شدن، وجود خط و خش روی دیسک نیز باعث میشود با فشردن پدال ترمز، صدای سوت به گوش برسد. توصیه میشود به جای هرگونه تلاش جهت صاف کردن ناهمواری‌ها، به یک تعمیرکار مجرب مراجعه کرده و از وی کمک بگیرید.
داغ شدن بیش از حد دیسک و لنت
در پاسخ به این سوال که چرا لنت ترمز سوت میکشد باید به داغ شدن بیش از حد دیسک و لنت نیز اشاره کرد. توقف یا کاهش سرعت چرخ نیازمند اصطکاک بین لنت و دیسک است. اصطکاک نیز باعث بالا رفتن دمای دو قطعه شده و صدایی همچون سوت شنیده میشود. حرکت در سراشیبی یا ترافیک باعث میشود راننده به طور مرتب از ترمز استفاده کند و در نتیجه این اصطکاک‌های فراوان، دیسک‌ها و لنت‌ها داغ می‌شوند. لنت ترمز در دمای بالا عملکرد بهینه خود را از دست داده و قدرت ترمزگیری کاهش می‌یابد. هرگاه علاوه بر صدای سوت، بوی سوختگی نیز به مشامتان رسید، شک نکنید که دیسک و ترمز داغ شده‌اند. در این صورت بهتر است خودرو را متوقف کرده و اجازه دهید قطعات سیستم ترمز خنک شوند.
داغ شدن بیش از حد دیسک و لنت
لنت به طور کامل روی دیسک قرار نمی‌گیرد
در صورت استفاده از لنت ترمز نامرغوب و غیر استاندارد، نصب نادرست لنت و یا وجود نقص در کالیپر ترمز، لنت به طور کامل روی دیسک قرار نمی‌گیرد و در نتیجه ترمزگیری با ایجاد صدای سوت مانند از سوی لنت‌ها همراه است. اگر از مرغوبیت لنت ترمز و صحت نصب آن مطمئن هستید، بهتر است خودرو را پیش تعمیرکار ماهر برده تا کالیپرها را مورد بررسی قرار دهد. در اکثر مواقع، تعمیرکار با پخ زدن گوشه‌های لنت مشکل صدای سوت مانند را حل می‌کند.
شیشه‌ای شدن لنت ترمز
در بررسی اینکه چرا لنت ترمز سوت میکشد باید به شیشه‌ای شدن لنت و دیسک اشاره کرد. ترمزگیری‌های مکرر در جاده‌های شلوغ و پر ازدحام موجب افزایش تماس بین لنت و دیسک شده و دمای هر دو قطعه بالا می‌رود. با افزایش دما و داغ شدن لنت، مواد تشکیل‌دهنده آن در هم آمیخته و باعث شیشه‌ای شدن سطح لنت میشود. لنت‌های باکیفیت مقاومت بیشتری در برابر افزایش دما و شیشه‌ای شدن از خود نشان می‌دهند.
شیشه‌ای شدن دیسک ترمز
شیشه‌ای شدن دیسک ترمز
در هم آمیختگی مواد تشکیل‌دهنده لنت داغ شده، دیسک را نیز درگیر خود می‌کند و باعث شیشه‌ای شدن یا اصطلاحاً صابونی شدن سطح دیسک میشود. در این صورت، ترمزگیری اثربخشی چندانی نداشته و ترمزگیری با شنیدن صدای سوت همراه است. تعمیرکار برای حل این مشکل ابتدا لنت‌ها را عوض کرده و سطح دیسک را سمباده می‌زند تا از حالت صابونی خارج شود. ولی اگر امکان سمباده زدن دیسک وجود نداشته باشد، چاره‌ای به جز تعویض دیسک نیست.
آسیب دیدن فنر
پاسخ این پرسش که چرا لنت ترمز سوت میکشد همیشه بی‌کیفیتی لنت یا ناهمواری دیسک نیست. آسیب به قطعات دیگر همچون فنر نگهدارنده لنت نیز می‌تواند در نهایت باعث شنیده شدن صدای سوت حین ترمزگیری شود. زمانی که فنر نگهدارنده لنت به هر دلیلی کارایی خود را از دست بدهد، نمی‌تواند لنت را به درستی روی کالیپر نگه دارد. در این صورت با ترمزگیری، لنت روی کالیپر جابجا شده و صدای منحوس سوت شنیده میشود.
بیشتر بخوانید: از کجا بفهمیم لنت ترمز تمام شده است؟
جدا شدن گوشه لنت از روی آهن لنت
برخی شرکت‌های تولیدکننده لنت برای کاهش هزینه تمام‌شده محصول خود، از چسب نامرغوب برای اتصال گوشته به آهن لنت استفاده می‌کنند. این نوع لنت‌ها طاقت ترمزگیری‌های مداوم را نداشته و با اندکی افزایش دما و تحمیل فشار، گوشته و آهن از هم جدا می‌شوند. گاهی مواقع شنیدن صدای سوت حین ترمز گرفتن ناشی از لرزش بین گوشته و آهن لنت است. در این حالت، لنت ترمز کارایی خاصی نداشته و خیلی سریع باید نسبت به تعویض آن اقدام کرد.
استفاده مکرر از ترمز
چرا لنت ترمز سوت میکشد و بوی لنت به مشام می‌رسد؟ بهتر است نگاهی به رفتار رانندگی خود داشته باشید. برخی افراد شیفته رانندگی پر سرعت هستند و ابایی از ترمزگیری‌های پی در پی ندارند. گاز دادن و ترمز گرفتن‌های مکرر موجب داغ شدن لنت ترمز و کاهش کارایی آن میشود. بدین ترتیب، شنیدن صدای سوت حین ترمزگیری چندان جای تعجب ندارد.
درگیر بودن دائمی لنت ترمز با سطح دیسک ترمز
رانندگی در سراشیبی یکی از دلایل درگیری دائمی لنت با سطح دیسک است؛ اما عوامل دیگری نیز روی درگیری لنت و دیسک تأثیر می‌گذارند. سفت شدن کالیپر یا ساییدگی لوازم لاستیکی ترمز، باعث میشود لنت و ترمز دائماً با یکدیگر تماس داشته باشند. در نتیجه این تماس دائمی، دمای دیسک و لنت افزایش یافته و صدای سوت به سبب عدم کارایی لنت به گوش می‌رسد.
رفع صدای سوت لنت ترمز
حال که متوجه شدید چرا لنت ترمز سوت میکشد، بد نیست بدانید ترفندهای متعددی برای رفع این صدای گوش‌خراش وجود دارد. البته اجرای این ترفندها بر عهده تعمیرکار است، نه راننده معمولی؛ بنابراین به محض شنیدن صدای سوت از سمت لنت‌ها، خودرو را نزد تعمیرکار متخصص برده و از انجام هرگونه اقدام ابتکاری اجتناب کند.
- برخی رانندگان با استفاده از گریس و روغن‌مالی پشت لنت، ارتعاش میان آهن لنت و کالیپر را به حداقل رسانده و باعث کاهش صدای سوت مانند می‌شوند.
- اگر سطح لنت یا دیسک در اثر گرما دفرمه و شیشه‌ای شود، در صورت امکان می‌توان روی آن‌ها سمباده کشید. با انجام این کار، تماس بین لنت و دیسک سروصدای خاصی به وجود نمی‌آورد.
- گاهی مواقع، کالیپر مقصر صدای سوت کشیدن است. در این حالت، پخ زدن گوشه‌های لنت می‌تواند موجب توزیع مناسب و فشار بهتر پیستون کالیپر روی لنت شود.
رفع صدای سوت لنت ترمز
جمع بندی
برخی مواقع حین ترمزگیری صدای سوت مانند از سمت چرخ‌ها به گوش می‌رسد. با خواندن این مطلب متوجه می‌شوید که چرا لنت ترمز سوت میکشد و یا حین ترمزگیری بوی لنت به مشام می‌رسد. همان‌طور که بارها تأکید شده، در صورت شنیدن صدای سوت بهتر است خودرو را نزد تعمیرکار ماهر برده تا مشکل را ریشه‌یابی و حل کند. عملکرد صحیح ترمز رابطه مستقیم روی ایمنی و سلامت خودرو و سرنشینان داشته و به هیچ وجه نباید نادیده گرفته شود.
ممکن است به مطالعه این مقاله علاقه داشته باشید: لنت ترمز چند کیلومتر کار می‌کند؟
پرسش‌های متداول
- مهم‌ترین دلیل شنیدن صدای سوت از سوی لنت‌ها چیست؟
تمام شدن ترمز مهم‌ترین عامل در ایجاد صدای سوت مانند حین ترمزگیری است.
- آیا ایجاد صدای سوت مانند به معنی لزوم تعویض لنت است؟
گاهی مواقع مشکل از لنت نیست، بلکه احتمال دارد نقصی در دیسک، کالیپر و فنر نگهدارنده لنت وجود داشته باشد.
- در چه صورت می‌توان با سمباده کشی، مشکل صدای سوت مانند را حل کرد؟
سمباده کشی لنت و دیسک تا حدی قابل قبول است که موجب کاهش بیش از حد ضخامت آن‌ها نشود، چرا که در این صورت لنت و دیسک کارایی خود را از دست می‌دهند.
- چرا دیسک صابونی میشود؟
در صورت استفاده از لنت نامرغوب و ترمزگیری مداوم باعث میشود مواد تشکیل دهنده لنت در هم آمیخته و سطح دیسک را صابونی کند.
دیدگاهتان را بنویسید