شمع ماشین چیست؟ + (زمان تعویض شمع خودرو)
موتورهای احتراق داخلی بنزینی از هزاران قطعه تشکیل شده‌اند که برخی از آن‌ها مصرفی بوده و لازم است در فواصل زمانی یا کیلومتر خاصی تعویض شوند. در رأس این قطعات می‌توان فیلتر روغن و شمع ماشین را نام برد. مورد دوم موضوعی است که بدان خواهیم پرداخت و پیش از هر چیز باید بدانید شمع ماشین چیست.
شمع ماشین انواع مختلفی دارد که هر یک از آن‌ها مشخصات و کاربری‌های خاص خود را دارند. شمع از آنجایی که با سیکل احتراق موتور در ارتباط بوده و قطعه‌ای بسیار حیاتی است که کارکرد موتور بدون آن میسر نیست. در ادامه به مهم‌ترین نکات در مورد شمع ماشین خواهیم پرداخت تا با اهمیت و البته کارکرد این قطعه بیشتر آشنا شوید.
بیشتر بخوانید:علت نیامدن برق سر شمع موتورسیکلت چیست؟
شمع ماشین چیست؟
موتورهای بنزینی در خودروها و موتورسیکلت‌های مدرن از نوع چهار زمانه هستند. موتورهای چهار زمانه جایگزین موتورهای دو زمانه قدیمی شده‌اند و چهار زمانه بودن آن‌ها به این معنی است که تولید نیرو در این پیشرانه‌ها در چهار سیکل یا مرحله اتفاق می‌افتد.
سیکل‌های احتراق موتور یعنی چه؟
شمع ماشین انواع مختلفی دارد که هر یک از آن‌ها مشخصات و کاربری‌های خاص خود را دارند.
برای تولید نیرو در موتور بنزینی چهار مرحله باید طی شود. مرحله نخست مکش است. در این مرحله سوپاپ هوا باز می‌شود و با حرکت پیستون به سمت پایین، مخلوط سوخت و هوا وارد سیلندر خواهند شد. مرحله بعدی تراکم است. در این مرحله سوپاپ‌ها بسته هستند و با حرکت پیستون به سمت بالا، مخلوط سوخت و هوا فشرده می‌شوند. مرحله سوم احتراق است. در این مرحله با جرقه زدن شمع، مخلوط سوخت و هوا منفجر می‌شود و تولید نیرو می‌کند که این نیرو پیستون را با قدرت به سمت پایین می‌برد. مرحله نهایی، تخلیه یا اگزاست نام دارد. در مرحله تخلیه سوپاپ اگزوز باز شده و گازهای حاصل از احتراق با حرکت پیستون به سمت بالا تخلیه می‌شوند.
اهمیت شمع ماشین چیست و در کجا قرار دارد؟
در بین سیکل‌ها و مراحلی که توضیح مختصر آن‌ها را در بالا دادیم نقش شمع در آغاز مرحله سوم یعنی سیکل احتراق است. شمع ماشین با ایجاد جرقه‌ای قدرتمند مخلوط سوخت و هوای فشرده شده را مشتعل می‌کند. بدون وجود شمع امکان ایجاد احتراق وجود ندارد و موتور خودرو هیچ توانایی در تولید نیرو نخواهد داشت.
بیشتر بخوانید:اگر واشر سرسیلندر ماشین بسوزد چه می‌شود؟
انواع شمع خودرو
شمع ماشین فارغ از برند تولید کننده، دارای انواع مختلفی نیز است که هر یک از آن‌ها کارایی، مزایا و معایب خود را دارند. در ادامه به سه نوع از مهم‌ترین انواع شمع‌های ماشین خواهیم پرداخت که شامل شمع مسی، شمع پلاتینیومی و شمع ایریدیومی هستند.
شمع مسی
شمع ماشین مسی متداول‌ترین و ارزان قیمت‌ترین نوع شمع در بازار است. در این شمعها از آلیاژ نیکل نیز استفاده شده است و این آلیاژ تحت فشار و حرارت درون سیلندر به راحتی خاصیت خود را از دست داده و از بین می‌رود. به همین دلیل است که شمع‌های مسی عمر بالایی ندارند و در مقایسه با شمع‌های دیگر باید آن‌ها را زودتر تعویض کرد. عمر کوتاه را باید بزرگ‌ترین عیب شمع‌های مسی دانست و بزرگ‌ترین مزیت آن‌ها نیز قیمت پایین است.
شمع ماشین فارغ از برند تولید کننده، دارای انواع مختلفی نیز است که هر یک از آن‌ها کارایی، مزایا و معایب خود را دارند.
شمع پلاتینیومی
پلاتینیوم نقطه ذوب بالاتری در مقایسه با مس دارد و به همین دلیل شمع‌های پلاتینیومی می‌توانند شکل و فرم خود را تحت فشار و دمای بسیار بالای درون سیلندر به خوبی حفظ کنند. به دلیل همین مقاومت بالاتر پلاتینیوم در مقایسه با مس است که این شمعها عمر بالاتری در مقایسه با شمع‌های مسی دارند. مزیت دیگر شمع‌های پلاتینیومی، تحمل دمایی بالاتر این شمعها است که خود در افزایش عمر شمع بسیار موثر است. شمع‌های پلاتینیومی در بازار دو نوع دارند که یکی شمع تک پلاتینیوم و دیگر شمع دو پلاتینیوم یا دابل پلاتینیوم است.
بیشتر بخوانید:تقویت برق خودرو؛ 10روش تقویت سیستم الکتریکی خودرو
شمع ایریدیومی
شمع ایریدیومی مقاومتی حتی بالاتر از شمع پلاتینیوم در برابر حرارت و فشار بالا دارد و این مقاومت، شمع‌های ایریدیومی را تبدیل به بادوام‌ترین انواع شمع در بازار می‌کند. شمع‌های ایریدیومی همچنین دارای یک سیم بسیار نازک درون خود هستند که جریان الکتریکی را به بهترین شکل ممکن و با کم‌ترین مقاومت به سر شمع منتقل می‌کند تا جرقه‌ای قوی و کامل داشته باشد. تنها ایرادی که به شمع‌های ایریدیومی می‌توان وارد کرد قیمت بالای آن‌ها است.
شمع ایریدیومی مقاومتی حتی بالاتر از شمع پلاتینیوم در برابر حرارت و فشار بالا دارد
زمان تعویض شمع ماشین چیست؟
هیچ قاعده‌ای برای تعویض شمع ماشین وجود ندارد و هر خودروساز یا سازنده شمع، کیلومتر یا بازه زمانی خود را برای تعویض شمع معرفی می‌کند که آن را می‌توان در دفترچه راهنمای خودرو پیدا کرد. با این وجود خرابی شمعها و تمام شدن عمر آن‌ها علائمی دارد که با مشاهده آن‌ها باید از مکانیک خود بخواهید تا شمعها را بازدید و در صورت نیاز آن‌ها را تعویض کنید.
علائم خرابی شمعها شامل سخت روشن شدن خودرو، درجا کار کردن نامنظم موتور خودرو، کارکرد بد موتور و ضربه و لرزش داشتن، مصرف سوخت بالا و کاهش قدرت و کشش موتور هستند.
بیشتر بخوانید:سوپاپ خودرو و نقش آن در عملکرد موتور
در بازدیدهای دوره‌ای خودرو معمولاً شمعها نیز بازدید می‌شوند. همچنین برخی علائم ظاهری نیز وجود دارند که بر اساس آن‌ها می‌توان از خراب شدن شمعها مطلع شد. این علائم شامل سیاه و کثیف شدن بیش از حد شمع، فاصله زیاد بین الکترود و بدنه شمع، وجود ترک در بدنه شمع و وجود جرم یا چربی روی شمع هستند.
و هر خودروساز یا سازنده شمع، کیلومتر یا بازه زمانی خود را برای تعویض شمع معرفی می‌کند
سخن پایانی
در این مقاله به بررسی این موضوع پرداختیم که شمع ماشین چیست. باید بدانید که شمع ماشین قطعه‌ای مصرفی است و باید آن را در فواصل منظمی تعویض کنید. در هنگام خرید شمع، گونه‌ای را که سازنده برای خودروتان توصیه کرده را خریداری کنید. یک جنس مرغوب نیز می‌تواند در مصرف سوخت و قدرت موتور خودروی شما تأثیر بالایی داشته باشد. اگر پس از زمان طولانی شمع‌های خودرو را نو کنید متوجه بهبود شتاب خودرو خواهید شد، به همین خاطر است که شمع اهمیت بسیار بالایی دارد و همیشه باید به آن توجه کرد.
سوالات متداول
• شمع ماشین را چه وقت باید تعویض کرد؟
بسته به نوع خودرو، شمعها ممکن است از هر ۴۰ هزار کیلومتر تا ۱۰۰ هزار کیلومتر نیاز به تعویض پیدا کنند. با این حال همیشه این کیلومتر را با راهنمای سازنده خودرو چک کنید.
• آیا شمع ماشین را می‌توانیم خودمان تعویض کنیم؟
این امکان وجود دارد. با این وجود در برخی از خودروها تعویض شمع کار ساده‌ای نیست و نیاز به باز کردن بخش‌های دیگری نیز خواهد بود که بهتر است بدون دانش فنی لازم به آن‌ها دست نزنید.
• آیا شمع خودرو در شتاب تأثیر دارد؟
سلامت شمع ماشین تأثیر مستقیمی روی شتاب و همچنین مصرف سوخت ماشین دارد. افت شتاب و افزایش مصرف سوخت یکی از مهم‌ترین علائم خرابی شمع به حساب می‌آیند.
نظرات کاربران