دنیایی را تصور کنید بدون ظرفی که مواد خام را به غذاهای خوشمزه و خلاقانه تبدیل می‌کند؛ دنیایی عاری از سوپ‌های داغ، خورش‌های لذیذ و پاستاهای جذاب. بدون وجود قابلمه، پخت هیچ‌کدام از این غذاها امکان‌پذیر نیست. در واقع میتوان قابلمه را یکی از اساسی‌ترین و مهم‌ترین عناصری دانست که باید در هر آشپزخانه‌ای وجود داشته باشد تا آشپز بتواند مهارت‌ها و هنر آشپزی خود را به رخ مهمانان بکشد؛ اما با وجود مدل‌ها و انواع مختلف قابلمه در بازار، تشخیص اینکه چه قابلمه ای برای پخت و پز مناسب است میتواند کمی سخت باشد.
چه یک سرآشپز باتجربه باشید یا یک مبتدی که تازه آشپزی را شروع کرده است، این مقاله میتواند به شما در انتخاب قابلمه مناسب کمک کند. در ادامه با ما همراه شوید تا ویژگی‌های انواع قابلمه را بررسی کرده و با بهترین آن‌ها آشنا شویم.
بهترین قابلمه برای پخت و پز از نظر طب سنتی
در طب سنتی اعتقاد بر این است که نوع قابلمه و جنس آن، بر روی سلامتی بدن و زمان آشپزی تأثیر بسزایی می‌گذارد. اگر بخواهیم از نظر طب سنتی به این سوال پاسخ دهیم که چه قابلمه ای برای پخت و پز مناسب است، باید قابلمههای پیرکس و استیل را معرفی کنیم. در ادامه با انواع مختلف قابلمه آشنا می‌شویم و تأثیر آن‌ها بر آشپزی را از نظر طب سنتی بررسی می‌کنیم:
- قابلمه چدن: این قابلمهها از کم ضررترین ظروف به شمار می‌روند که هیچ واکنش منفی نسبت به مواد غذایی وارد نمی‌کنند. هنگام استفاده از ظروف چدنی در آشپزی، میزان یون‌های آهن موجود در مواد غذایی افزایش یافته و به همین دلیل قابلمههای چدنی برای جبران کمبود آهن در بدن انسان مناسب هستند.
- قابلمه تفلون: این قابلمهها نچسب هستند و راحت میتوان در آن‌ها آشپزی کرد، اما برای سلامتی انسان ضرر دارند؛ زیرا هنگام پخت و پز از خود ترکیباتی مضر و خطرناک تولید می‌کنند که به راحتی وارد مواد غذایی می‌شوند، بخصوص اگر شعله گاز زیاد باشد.
- قابلمه مسی: ظروف مسی نیز از نظر طب سنتی دارای فواید زیادی برای بدن انسان هستند و سلامت پوست، مو، قلب و غیره را تأمین می‌کنند.
ظروف مسی نیز از نظر طب سنتی دارای فواید زیادی برای بدن انسان هستند
- قابلمه پیرکس: همان‌طور که در پاسخ به سوال چه قابلمه ای برای پخت و پز مناسب است گفته شد، قابلمههای پیرکس از نظر طب سنتی بهترین گزینه برای پخت و پز به شمار می‌روند. این قابلمهها با ظروف شیشه‌ای تفاوت چندانی ندارند، اما هنگام استفاده بر روی حرارت، بدنه آن‌ها کمی مات می‌شود.
- قابلمه استیل: از نظر اطباء در طب سنتی، استفاده از قابلمه استیل برای سلامتی انسان مفیدتر بوده و از لحاظ کیفیت، عملکرد و سلامتی به طور کلی از سایر گزینه‌ها بهتر است. در این ظروف هیچ گونه لایه و پوشش شیمیایی به کار نرفته و به همین دلیل، هنگام پخت و پز با مواد غذایی واکنشی ایجاد نمی‌شود.
- قابلمه سرامیکی: این قابلمهها کشف نسبتاً تازه‌تری هستند و برخلاف ظروف تفلون، حاوی ترکیبات مضر نبوده و در برابر خراشیدگی و آسیب مقاومت بالایی دارند.
بیشتر بخوانید: هواپز چیست؟
سالم‌ترین قابلمه کدام است؟
سالم‌ترین نوع قابلمه و اینکه چه قابلمه ای برای پخت و پز مناسب است تا حد زیادی به جنس و ساختار آن بستگی دارد. سالم‌ترین نوع قابلمه، قابلمه استیل است که ماهیت غیر سمی و دوام عالی دارد. قابلمههای استیل با مواد اسیدی واکنش نشان نمی‌دهند و برای طیف وسیعی از ظروف مناسب هستند.
سالم‌ترین نوع قابلمه، قابلمه استیل است که ماهیت غیر سمی و دوام عالی دارد
در جایگاه دوم بعد از استیل، قابلمههای چدنی قرار دارند که به دلیل توزیع یکنواخت گرما و حفظ آن مشهور هستند. این قابلمهها می‌توانند مقدار کمی آهن را وارد غذا کنند که برای جبران کمبود آهن در بدن انسان مفید است، اما به طور کلی سالم و غیر سمی در نظر گرفته می‌شوند. در جایگاه سوم نیز قابلمههای پیرکس را داریم که غیر سمی بوده و انتخابی عالی برای ظروف حساس به حرارت هستند.
با این حال، قابلمههای پیرکس ممکن است به اندازه قابلمههای استیل و چدنی بادوام نباشند. قابلمههای سرامیکی چهارمین گزینه از قابلمههای سالم هستند. آن‌ها اغلب با لعاب پوشانده می‌شوند که از واکنش با مواد غذایی جلوگیری می‌کند و عاری از مواد شیمیایی مضر است.
ویژگی‌های یک قابلمه سالم
برای اینکه بدانیم چه قابلمه ای برای پخت و پز مناسب است باید با ویژگی‌های یک قابلمه سالم آشنا باشیم. هنگام خرید قابلمه، ویژگی‌های زیر را مد نظر قرار دهید:
- ساخته شده از مواد غیر سمی: سالم‌ترین قابلمهها از مواد غیر سمی ساخته شده‌اند که در حین پخت مواد مضر را وارد غذا نمی‌کنند. برخی از مواد غیر سمی رایج عبارتند از استیل، چدن، پیرکس و انواع خاصی از سرامیک.
- عدم واکنش با مواد غذایی: سطح داخلی یک قابلمه سالم باید از جنسی باشد که با مواد اسیدی یا قلیایی واکنش نشان ندهد. در چنین حالتی، طعم طبیعی غذا حفظ شده و غذا مزه آهن نمی‌دهد.
- پوشش بدون PFOA و PTFE: اگر قابلمه دارای پوشش نچسب است، باید عاری از اسید پرفلوئورواکتانوئیک (PFOA) و پلی تترا فلوئورواتیلن (PTFE) باشد. این مواد شیمیایی در صورت قرار گرفتن در معرض حرارت بالا می‌توانند بخارات سمی را آزاد کنند.
- توزیع یکنواخت گرما: یک قابلمه سالم باید گرما را به طور مساوی در سطح خود پخش کند تا غذا به طور یکنواخت بدون سوختن پخته شود.
- مقاومت در برابر حرارت: قابلمه باید قادر به تحمل دمای بالا بدون تاب برداشتن، انتشار بخارهای مضر و یا تخریب ساختار باشد.
- تمیز کردن آسان: یک قابلمه سالم باید به راحتی تمیز شود و نیازی به استفاده از مواد شیمیایی سنگین یا شستشوی زیاد برای از بین بردن بقایای مواد غذایی نداشته باشد.
- تطبیق‌پذیری: سالم‌ترین قابلمهها همه‌کاره هستند و میتوان از آن‌ها برای روش‌های مختلف پخت مانند قرار دادن روی اجاق گاز، فر و غیره استفاده کرد.
قابلمه پیرکس برای پخت و پز
اکنون که می‌دانیم چه قابلمه ای برای پخت و پز مناسب است، می‌توانیم به ویژگی‌های هر یک بپردازیم. قابلمههای پیرکس به دلیل ویژگی‌های منحصر به فرد و تطبیق‌پذیری بالایی که دارند، در بسیاری از آشپزخانه‌ها یک انتخاب محبوب به شمار می‌روند. پیرکس نوعی ظرف شیشه‌ای است که به دلیل دوام و مقاومت در برابر دماهای بالا شناخته می‌شود.
قابلمههای پیرکس شفاف و با توزیع یکنواخت گرما، امکان نظارت آسان بر روند پخت و پز را فراهم می‌کنند
قابلمههای پیرکس از شیشه بادوام و مقاوم در برابر حرارت ساخته می‌شوند که به دلیل توانایی استثنایی خود برای مقاومت در برابر دمای بالا، بدون شکستن محبوبیت زیادی دارند. سطح آن‌ها به گونه‌ای است که طعم‌ها کاملاً طبیعی باقی می‌مانند. قابلمههای پیرکس شفاف و با توزیع یکنواخت گرما، امکان نظارت آسان بر روند پخت و پز را فراهم می‌کنند. تطبیق‌پذیری و سهولت تمیز کردن، آن‌ها را به گزینه‌ای محبوب برای تهیه سوپ، خورش، سس و دسر تبدیل می‌کند. با این حال باید از تغییرات سریع دما جلوگیری کنید، زیرا قابلمههای پیرکس برای منابع حرارتی مستقیم یا تغییرات شدید دما که میتواند باعث شکستگی شود، مناسب نیستند.
بیشتر بخوانید: اردوخوری چیست؟
کاربردهای اصلی قابلمه پیرکس
- سوپ و خورش: در پاسخ به اینکه چه قابلمه ای برای پخت و پز مناسب است باید گفت قابلمههای پیرکس برای تهیه سوپ‌ها و خورش‌های مقوی بسیار عالی هستند، زیرا توزیع یکنواخت حرارت باعث می‌شود که همه مواد کاملاً پخته شوند.
- انواع سس: سطح پیرکس برای تهیه سس‌هایی که نیاز به جوشیدن طولانی مدت با مواد اسیدی مانند گوجه فرنگی دارند، ایده‌آل است.
- پخت و برشته کردن: قابلمههای پیرکس را میتوان برای پخت و برشته کردن انواع غذاها مانند کاسرول، لازانیا و چیپس و پنیر و … استفاده کرد.
- جوشاندن و بخارپز کردن: قابلمههای پیرکس می‌توانند حرارت بالایی که برای دم کردن ماکارونی یا بخارپز کردن سبزیجات لازم است را تحمل کنند.
- پخت آهسته: توانایی حفظ دمای ثابت و یکنواخت، قابلمههای پیرکس را برای غذاهایی که به آهستگی می‌پزند، ایده‌آل می‌کند.
قابلمههای گرانیتی و مزایا و معایب آن
در ادامه جستجو برای اینکه چه قابلمه ای برای پخت و پز مناسب است، به قابلمههای گرانیتی می‌رسیم. این قابلمهها در سال‌های اخیر به دلیل ترکیب منحصر به فرد، دوام، نچسب بودن و ظاهر زیبا، محبوبیت زیادی پیدا کرده‌اند. آن‌ها از گرانیت واقعی ساخته نمی‌شوند، بلکه معمولاً موادی مانند آلومینیوم یا استیل در ساختشان به کار می‌رود که با لایه‌ای از ذرات سنگ طبیعی پوشانیده و با یک پوشش نچسب تقویت شده است.
قابلمههای گرانیتی نیاز به استفاده بیش از حد از روغن در هنگام پخت را کاهش می‌دهند و تمیز کردن آن‌ها نیز بسیار ساده است. آن‌ها همچنین دارای ویژگی توزیع یکنواخت گرما هستند که حفظ حرارت عالی و پایدار را تضمین می‌کند. سطح مقاوم در برابر خراش و سایش، دوام آن‌ها را افزایش می‌دهد و آن‌ها را برای انواع کاربردهای مختلف مناسب می‌سازد.
علاوه بر این، قابلمههای گرانیتی با کیفیت بالا فاقد PFOA و PTFE هستند و ایمنی را در هنگام پخت و پز در دمای بالا تضمین می‌کنند. تطبیق‌پذیری آن‌ها امکان سرخ کردن، تفت دادن، آب پز کردن و پخت را فراهم کرده و آن‌ها را به یک ابزار عالی برای هر آشپزخانه‌ای تبدیل می‌کند؛ به ویژه برای پخت و پز کم‌چرب. برای حفظ خاصیت نچسب آن‌ها، بهتر است قابلمههای گرانیتی با دست شسته شوند. با توجه به تمامی این مزایا میتوان در پاسخ به اینکه چه قابلمه ای برای پخت و پز مناسب است قابلمه گرانیتی را نیز نام برد.
کاربردهای اصلی قابلمه گرانیتی
- سرخ کردن و تفت دادن: سطح نچسب قابلمههای گرانیتی باعث می‌شود که آن‌ها برای سرخ کردن غذاها با حداقل روغن یا سرخ کردن سبزیجات عالی باشند.
- جوشاندن و دم کردن: قابلمههای گرانیتی برای دم کردن ماکارونی، تهیه سوپ و جوشاندن سس عالی هستند، زیرا توزیع یکنواخت حرارت آن‌ها نتایج پخت پایداری را تضمین می‌کند.
- پخت (بعضی مدل‌ها): از برخی قابلمههای گرانیتی با خاصیت مقاوم در برابر حرارت میتوان برای پخت غذاهایی مانند کاسرول یا پای در فر استفاده کرد.
- پخت و پز کم چرب: با توجه به ماهیت نچسب قابلمههای گرانیتی، این ظروف برای پخت و پز کم چرب یا بدون روغن ایده‌آل هستند و به تهیه غذای سالم‌تر کمک می‌کنند.
قابلمه چدن بی‌ضررترین قابلمه
آخرین نوع قابلمه‌ای که می‌خواهیم برای پاسخ به سوال چه قابلمه ای برای پخت و پز مناسب است معرفی کنیم، قابلمههای چدنی هستند. این قابلمهها قرن‌ها است که به دلیل دوام استثنایی، تطبیق‌پذیری و سالم بودن خود مورد توجه بوده‌اند. قابلمههای چدنی از یک ماده طبیعی و غیر سمی یعنی آهن ساخته می‌شوند و برای پخت و پز روزمره بی‌خطر هستند. توزیع و حفظ حرارت عالی چدن، پخت و پز یکنواخت و توانایی گرم نگه داشتن غذا را پس از پخت تضمین می‌کند.
لازم به ذکر است که برای نگهداری از ظروف چدن باید هر از گاهی سیزنینگ انجام شود. سیزنینگ فرآیندی است که طی آن سطح ظرف را به روغن خوراکی آغشته کرده و سپس حرارت می‌دهند تا رنگ چدن از خاکستری به مشکی تغییر یابد. اگر چدن به درستی سیزن شود، سطحی نچسب ایجاد خواهد شد که نیاز به روغن یا چربی بیش از حد در طول پخت و پز را کاهش می‌دهد و آن را به گزینه‌ای سالم تبدیل می‌کند. با مراقبت مناسب و سیزنینگ منظم، قابلمههای چدنی به یکی از پرکاربردترین تجهیزات آشپزخانه تبدیل می‌شوند که برای نسل‌ها ماندگاری دارند و با عملکرد استثنایی و مزایای خود، تجربه آشپزی را بهبود می‌بخشند.
اصلی‌ترین کاربردهای قابلمه چدنی
- سرخ کردن و تفت دادن: قابلمههای چدنی در روش‌های پخت با حرارت بالا مانند تفت دادن و سرخ کردن، عالی هستند. آن‌ها یک پوسته برشته و لذیذ بر روی گوشت‌ها و سبزیجات ایجاد کرده و در عین حال رطوبت و طعم آن را حفظ می‌کنند.
- پخت: در پاسخ به این سوال که چه قابلمه ای برای پخت و پز مناسب است قطعاً میتوان از قابلمههای چدنی یاد کرد، زیرا آن‌ها برای پخت نان ذرت و سایر انواع نان مناسب بوده و جذابیت منحصر به فرد و روستایی را به غذاها می‌دهند.
- دم کردن و پختن: توزیع یکنواخت گرما و حفظ حرارت عالی باعث می‌شود قابلمههای چدنی برای روش‌های پخت آهسته مانند آب‌پز و دم کردن مناسب باشند و غذاهای لطیف و خوش طعمی به شما تحویل دهند.
و انواع خورشت: قابلمههای چدنی برای تهیه انواع خورشت‌ها و دلمه‌ها عالی هستند، زیرا برای مدت طولانی میتوان آن‌ها را روی گاز قرار داد. - کباب و گریل: برخی از قابلمههای چدنی دارای برجستگی‌های گریل هستند که به شما امکان می‌دهد گوشت، سبزیجات و حتی نان ساندویچ‌ها را به شکل گریل بپزید.
بیشتر بخوانید: بهترین مارک چرخ گوشت سال 2023
بهترین مارک قابلمه برای پخت و پز
اکنون که می‌دانیم چه قابلمه ای برای پخت و پز مناسب است، بیایید با برخی از بهترین برندهای خارجی و ایرانی تولیدکننده قابلمه آشنا شویم. در میان برندهای خارجی تولیدکننده قابلمه میتوان به روگن، فالز، زیو، دلمونتی، دسینی، بوش و غیره اشاره کرد.
برند ایتالیایی دسینی یکی از پرفروش‌ترین‌ها در بازار ایران است که به دلیل جنس، کیفیت و قیمت مناسب محبوبیت بالایی دارد
در این میان، برند ایتالیایی دسینی یکی از پرفروش‌ترین‌ها در بازار ایران است که به دلیل جنس، کیفیت و قیمت مناسب محبوبیت بالایی دارد. در میان برندهای محبوب و پرفروش ایرانی نیز میتوان برند عروس، پارس استیل و غیره را نام برد که انواع سرویس‌های مناسب برای خانواده‌های پرجمعیت و کم‌جمعیت را تولید می‌کنند.
نکات خرید بهترین قابلمه برای پخت و پز
هنگام بررسی اینکه چه قابلمه ای برای پخت و پز مناسب است، نکات زیر را در نظر بگیرید تا انتخابی آگاهانه و رضایت‌بخش داشته باشید:
- جنس و متریال: قابلمه‌ای را انتخاب کنید که از مواد با کیفیت بالا و غیر سمی ساخته شده باشد. استیل، چدن، سرامیک و پیرکس انتخاب‌های محبوبی هستند.
- اندازه و ظرفیت: قابلمه‌ای را انتخاب کنید که متناسب با نیازهای آشپزی شما باشد. تعداد افرادی که معمولاً برای آن‌ها آشپزی می‌کنید و انواع غذاهایی که به طور منظم می‌پزید را در نظر بگیرید.
- کیفیت درب: مطمئن شوید که قابلمه دارای درب مناسبی است. درب خوب به حفظ رطوبت و طعم کمک می‌کند و پخت را راحت‌تر می‌سازد.
- دستگیره‌ها: بررسی کنید که دسته‌های قابلمه محکم و مقاوم در برابر گرما باشند و راحت بتوان آن‌ها را در دست گرفت.
- توزیع یکنواخت گرما: به دنبال قابلمه‌ای با کف ضخیم و خوش‌ساخت باشید تا از توزیع یکنواخت گرما اطمینان حاصل کنید.
- پوشش نچسب: در صورت انتخاب قابلمه نچسب، ظروفی را انتخاب کنید که فاقد PFOA و PTFE باشند تا از انتشار بخارات مضر هنگام آشپزی جلوگیری شود.
سخن پایانی
در این مقاله بررسی کردیم که چه قابلمه ای برای پخت و پز مناسب است. از جذابیت کلاسیک و مزایای فراوان قابلمههای چدنی گرفته تا زیبایی گرانیت و شفافیت پیرکس، هر کسی میتواند با در نظر گرفتن ویژگی‌ها و کاربردهای انواع قابلمهها، نوع مورد نظر خود را انتخاب و خریداری کند. به یاد داشته باشید که قابلمه مناسب میتواند تأثیر بسزایی در کیفیت آشپزی شما بگذارد. همچنین نگهداری و استفاده صحیح از قابلمه نیز بر دوام و طول عمر آن تأثیر دارد؛ بنابراین هر قابلمه‌ای که خریداری می‌کنید، نکات نگهداری از آن را مطالعه و رعایت کرده تا کیفیت و ماندگاری آن را افزایش دهید.
سوالات متداول
- آیا میتوان از قابلمه در فر استفاده کرد؟
بسیاری از قابلمهها مانند قابلمه استیل، چدن و پیرکس قابل استفاده در فر هستند. همیشه بهتر است دفترچه راهنمای قابلمه را بررسی کنید تا مطمئن شوید که میتواند دمای فر را تحمل کند. - آیا میتوان غذاهای اسیدی را در انواع قابلمه پخت؟
از پختن غذاهای اسیدی مانند گوجه فرنگی یا مرکبات در قابلمههای واکنشپذیر مانند آلومینیوم یا مس بدون پوشش خودداری کنید. در عوض میتوانید غذاهای اسیدی را در قابلمه استیل یا پیرکس بپزید. - چگونه از زنگ زدگی قابلمه چدن جلوگیری کنیم؟
برای جلوگیری از زنگزدگی چدن، حتماً پس از شستشو آن را کاملاً خشک کنید و قبل از جابجا کردن، یک لایه سبک از روغن یا چربی روی آن بمالید.
خیلی ممنون. عالی بود.