احتمالاً شما هم در خانه یا محل کار خود یک کولر گازی دارید و خنکی مطبوع آن را تجربه کرده‌اید. کولر گازی نسبت به نمونه‌های آبی قدیمی، بسیار کارآمدتر و مؤثرتر عمل می‌کند؛ علاوه‌بر این با استفاده از آن می‌توان کنترل کاملی روی دمای خانه داشت. برای همین افراد زیادی خرید کولر گازی را به دیگر محصولات سرمایشی ترجیح می‌دهند؛ اما آیا تا به حال از خود پرسیده‌اید کولر گازی چگونه کار می کند؟ این مطلب به همین موضوع اختصاص دارد. پس اگر درباره نحوه کار کولر گازی کنجکاو هستید، مطالعه آن را از دست ندهید.
کولر گازی یا اسپلیت چیست؟
پیش از این که بدانیم اسپلیت چگونه کار می کند، بهتر است کمی در مورد خود دستگاه توضیح دهیم. کولر گازی یا اسپلیت، به دستگاه‌های تهویه مطبوعی گفته می‌شود که سیستم آن‌ها بر پایه تراکم و انبساط نوعی ماده مبرد طراحی شده است.
در واقع تبدیل شدن مایع به گاز و بازگشت دوباره آن به حالت مایع، باعث جذب گرما از محیط داخل و آزادسازی آن در بیرون شده و از این طریق فضا را خنک می‌کند.
اجزای کولر گازی
کولر گازی یا اسپلیت، از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است که عملکرد صحیح همه آن‌ها در کنار هم، هوای خنک و مطبوع خانه شما را فراهم می‌کند. این دستگاه‌ها معمولاً دو جزء داخلی و خارجی دارند؛ یعنی بخشی از کولر گازی در داخل خانه و بخش دیگر آن در بیرون از خانه نصب می‌شود.
البته برخی از مدل های کولر گازی که با نام کولر گازی پنجره‌ای شناخته می‌شوند، بدنه یکپارچه دارند. طریقه نصب این کولرها طوری است که یک سمت آن در فضای داخل و سمت دیگر دستگاه، در فضای بیرون از خانه قرار می‌گیرد. در واقع پنل‌های داخلی و خارجی کولر گازی پنجره‌ای به هم متصل هستند و در عمل، تفاوت چندانی با مدل‌های دیگر ندارند. در ادامه به بخش‌های تشکیل‌دهنده این پنل‌ها می‌پردازیم:
اجزای تشکیل دهنده بخش داخلی کولر گازی
این قسمت از کولر گازی، با هوای فضای داخلی خانه در ارتباط است و وظیفه دارد گرمای محیط را جذب کند. در واقع پنل داخلی، سمت سرد کولرگازی است. اواپراتور یا تبخیر کننده، دریچه، لوله تخلیه، فیلتر هوا و فن خنک کننده، بخش‌های اصلی این قسمت هستند. نحوه عملکرد این قطعات را در بخش‌های بعدی توضیح می‌دهیم.
اجزای تشکیل دهنده بخش خارجی کولر گازی
همانطور که گفتیم، این بخش از کولر گازی در فضای بیرونی خانه نصب می‌شود و با هوای آزاد در تعامل است. وظیفه این قسمت از دستگاه، پس دادن گرمای جذب شده از محیط داخل است تا گاز موجود در چرخه کولر دوباره خنک شده و برای سیکل بعدی به بخش داخلی منتقل شود. برای همین، به عنوان طرف داغ کولر گازی هم شناخته می‌شود.
کمپرسور، تقطیر کننده یا کندانسور، شیر انبساط و یک فن، اجزای اصلی پنل خارجی اسپلیت را تشکیل می‌دهند.
حالا که با اجزای کولر گازی آشنا شدیم، نوبت آن رسیده که ببینیم این قسمت‌ها چطور کار می‌کنند.
کولر گازی چگونه کار می کند؟
همانطور که قبل‌تر اشاره کردیم، کولر گازی یا اسپلیت با استفاده از فرآیند تبخیر و تقطیر مایع مبرد کار خود را انجام می‌دهد. در واقع کولر گازی شباهت بسیار زیادی به یخچال دارد. با این تفاوت که یخچال حجم کوچکی از هوا را خنک می‌کند اما کولر گازی با هوای یک اتاق یا یک سالن سروکار دارد.
با نگاهی به اجزای کولر گازی می‌توان شباهت قطعات آن با یخچال را به خوبی درک کرد؛ اما جالب است بدانید که کاربرد کولر گازی فقط به ایجاد سرما خلاصه نمی‌شود. بسیاری از کولرهای گازی، در کنار قابلیت سرد کردن هوا توانایی گرم کردن آن را هم دارند؛ بنابراین برای این که ببینیم اسپلیت چگونه کار می کند، باید هردوی این قابلیت‌ها را بشناسیم.
نحوه تولید سرما توسط کولر گازی
فرآیند سرماسازی در کولر گازی، با عبور مایع مبرد از شیر انبساط و انتقال به داخل شبکه‌های کولر آغاز می‌شود. این مایع تمایل زیادی برای تبدیل شدن به گاز دارد و در جریان این فرآیند، گرمای زیادی جذب می‌کند. منظور از شبکه‌های کولر گازی، در واقع همان اواپراتور یا تبخیر کننده است. پس از اینکه مایع مبرد به گاز تبدیل شد، سرمای ایجاد شده به دلیل جذب گرما، توسط فن خنک کننده از بین شبکه اواپراتور به داخل اتاق پرتاب می‌شود. سرعت چرخش و پرتاب باد این فن قابل تنظیم است و این دقیقاً همان چیزی است که از طریق ریموت دستگاه کنترل می‌شود.
اما برای این که بدانیم کولر گازی چگونه کار می کند، نیمی از راه باقی مانده است. مایع مبرد که حالا به شکل گاز درآمده است، توسط کمپرسوری که در پنل خارجی کولر قرار گرفته مکش می‌شود. کمپرسور همانطور که از نام آن پیداست، وظیفه فشرده‌سازی گاز را دارد. گاز فشرده شده پس از خروج از کمپرسور، به کندانسور یا تقطیر کننده وارد می‌شود و به صورت مایع درمی‌آید. همانطور که می‌دانید، فرآیند تقطیر یا همان تبدیل شدن گاز به مایع، فرآیندی گرماده است؛ بنابراین در این مرحله، ماده مبرد همزمان با مایع شدن، گرمای خود را از دست می‌دهد. حالا وقت آن است که مایع مبرد یک بار دیگر چرخه قبلی را طی کند و پس از بازگشت به پنل داخلی، به سمت اواپراتور برود.
نحوه تولید گرما توسط کولر گازی
نحوه تولید گرما توسط کولر گازی، تا حد زیادی شبیه به شیوه سرد کردن آن است. در این فرآیند، گازی که در کمپرسور فشرده شده و دمای بالایی دارد، به جای ورود به کندانسور، مسیر پنل داخلی را پیش می‌گیرد. این گاز متراکم، گرمای خود را به شبکه یا همان کویل‌های اواپراتور پس می‌دهد و پس از تبدیل به مایع، به سمت پنل پشتی می‌رود. فن پنل داخلی که در حالت سرمایش هوای سرد را به داخل اتاق می‌فرستاد، اکنون هوای داغ بین کویل‌ها را به فضای داخل منتقل می‌کند. در واقع اگر بخواهیم به طور ساده و خلاصه بگوییم که سیستم گرمایش اسپلیت چگونه کار می کند، می‌توان گفت که چرخه‌ای مشابه اما برعکس حالت سرمایش است.
جمع‌بندی
کولر گازی یک وسیله سرمایشی است که با استفاده از فرآیند تبدیل گاز به مایع و برعکس، سرما ایجاد می‌کند. از این نظر، کولر گازی را می‌توان چیزی مشابه یخچال دانست؛ اما دانستن این که اسپلیت یا کولر گازی چگونه کار می کند، به شناخت اجزای آن وابسته است. مهم‌ترین اجزای کولر گازی را کمپرسور، تبخیر کننده، کندانسور و فن تشکیل داده‌اند. این قطعات معمولاً در دو پنل جدا قرار گرفته‌اند که یکی در داخل خانه و دیگری در محیط بیرون نصب می‌شوند. پنل داخلی گرمای هوای خانه را جذب می‌کند و این گرما پس از انتقال به پنل خارجی، آنجا آزاد می‌شود. البته این فرآیند در سیستم گرمایش کولر گازی برعکس انجام می‌شود. ذکر این نکته هم ضروری است که تمام کولر گازی‌ها مجهز به سیستم گرمایشی نیستند و چنانچه به این قابلیت نیاز دارید، باید پیش از خرید به آن دقت کنید.
سوالات متداول
آیا همه کولرهای گازی حالت گرمایش دارند؟
خیر. سیستم گرماساز کولر گازی یک آپشن محسوب می‌شود که برخی مدل‌ها به آن مجهز هستند و برخی دیگر نه. این موضوع را می‌توانید با مطالعه اطلاعات درج شده در دفترچه محصول بررسی کنید. اگر قصد خرید کولر گازی را دارید، مدل‌های زیادی را می‌توانید پیدا کنید که به این امکان مجهز هستند.
کولر گازی چقدر برق مصرف می‌کند؟
مصرف برق کولر گازی در مقایسه با کولرهای آبی بسیار بیشتر است؛ اما اگر کولر گازی دارید و می‌خواهید بدانید در حالت سرما و گرما چقدر برق مصرف می‌کند، باید بگوییم که هیچ فرقی با هم ندارد. در واقع مهم نیست که کولر گازی چگونه کار می کند و روی حالت گرما تنظیم شده است یا سرما. با این وجود، مصرف برق کولر گازی به کیفیت دستگاه و راندمان آن نیز وابسته است. این مسئله در برچسب مصرف انرژی کولرگازی درج شده است.
با فیلتر هوای کولر گازی که کثیف شده چه باید کرد؟
فیلتر هوا در کولر گازی، آلودگی‌های موجود در فضای داخل را به خود جذب می‌کند؛ برای همین پس از مدتی کثیف می‌شود. این کثیفی اگر بیش از حد باشد، در عملکرد صحیح کولر اختلال ایجاد می‌کند. فیلتر هوای کولر گازی در برخی مدل‌ها باید تعویض شود و در برخی دیگر می‌توان آن را تمیز کرد. بهتر است هردوی این کارها را یک متخصص انجام دهد.
دیدگاهتان را بنویسید