شومینه هیزمی یکی از انواع شومینه‌های سنتی است که از سال‌های قبل برای ایجاد گرما و تأمین نیازهای گرمایشی منازل و ساختمان‌ها استفاده می‌شود. این نوع شومینه به دلیل طراحی ساده و عملکرد موثر خود، با وجود قدیمی بودن و جایگزین شدن آن در بسیاری از منازل با شوفاژ و غیره، همچنان جایگاه ویژه‌ای در برخی خانه‌ها دارد. از آنجا که شومینه از لحاظ بصری نیز بر زیبایی اتاق تأثیر می‌گذارد، بسیاری از افراد هنگام تغییر دکوراسیون به فکر ساخت شومینه هیزمی و نصب آن در اتاق پذیرایی می‌افتند.
ساخت این نوع شومینه با استفاده از مواد اولیه ساده و طبیعی مانند آجر، سنگ، گل و خاک‌های مناسب قابل انجام است. با توجه به نوع مواد مورد استفاده و تکنیک ساخت، شومینه هیزمی می‌تواند زیبا و جذاب به نظر برسد و به عنوان یک عنصر دکوراتیو و کاربردی در فضاهای داخلی یا خارجی مورد استفاده قرار گیرد. علاوه بر این، استفاده از شومینه هیزمی به عنوان منبع گرمایشی، مزایای زیست محیطی نیز دارد. اگر به شومینه هیزمی علاقه‌مند هستید و می‌خواهید برای منزل خود شومینه بسازید، با ما در ادامه این مقاله همراه باشید تا به نحوه و مراحل ساخت شومینه هیزمی بپردازیم.
شومینه هیزمی چگونه کار می‌کند؟
شومینه هیزمی یکی از قدیمی‌ترین انواع شومینه‌ها است که از احتراق چوب برای تولید حرارت و گرما بهره می‌برد. گرمای تولیدشده از طریق شومینه هیزمی به طور کلی قابل کنترل نیست و تنها با تنظیم میزان هیزم، امکان کاهش یا افزایش شعله و گرما وجود دارد.
بیشتر بخوانید:با انواع سنگ ساختمان و کاربرد آن‌ها آشنا شوید
یکی از بزرگ‌ترین مشکلات شومینه‌های هیزمی که باید قبل از ساخت آن بدانید، هزینه بالای تعمیر و نگهداری است. همچنین این نوع شومینه‌ها باعث ایجاد دود در فضا می‌شوند و نیاز به تمیزکاری مداوم اطراف خود دارند. با این حال، شومینه‌های چوبی به دلیل ایجاد اتمسفر دلپذیر و آرامش‌بخش، یکی از محبوب‌ترین انواع شومینه‌ها به شمار می‌روند.
یکی از بزرگ‌ترین مشکلات شومینه‌های هیزمی که باید قبل از ساخت آن بدانید، هزینه بالای تعمیر و نگهداری است
مزایا و معایب ساخت شومینه هیزمی
یک نکته بسیار مهم که باید قبل از تصمیم‌گیری درباره ساخت شومینه هیزمی در نظر بگیرید، مزایا و معایب این نوع شومینه‌ها است. دانستن مزایا و معایب آن‌ها به شما کمک می‌کند تصمیم آگاهانه‌تری اتخاذ کنید. مزایای شومینه‌های هیزمی عبارتند از:
- طراحی دکوراتیو: شومینه هیزمی در ویلاهای سنتی و باغ‌ها یک ایده عالی برای دکوراسیون است. این نوع شومینه باعث ایجاد نمای زیبا و نوستالژیک می‌شود که به طراحی محیط جو دوست‌داشتنی و دلنشینی می‌بخشد.
- جلوه زیبا و صدای دلنشین: آتش و صدای سوختن چوب در شومینه‌های هیزمی می‌تواند بسیار دلنشین و آرامش‌بخش باشد. این صدا و چشم‌انداز طبیعی که از احتراق چوب به وجود می‌آید، جذابیت خاصی را به فضا اضافه می‌کند.
در کنار این مزایا، شومینه‌های هیزمی معایبی نیز دارند که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم:
- هزینه نگهداری بالا: شومینه‌های هیزمی نیاز به هزینه‌های نگهداری و تعمیرات بالایی دارند که ممکن است برای کسانی که به دنبال آسایش خاطر از لحاظ مالی هستند، مشکلاتی را به وجود آورد.
- پخش دود: در صورت عدم تهویه مناسب، این نوع شومینه ممکن است دود را در فضا پخش کرده و برای تنفس افراد خطرناک باشد.
- خارج کردن خاکستر: خارج کردن خاکسترهای چوب از داخل شومینه کار دشواری است که زمان و انرژی زیادی نیاز دارد.
- کارایی گرمایشی محدودتر: میزان گرمای تولید شده توسط شومینه‌های هیزمی کمتر از شومینه‌های دیگر است. بخش زیادی از انرژی گرمایی از طریق دودکش از ساختمان خارج می‌شود که کارایی گرمایشی آن را کمتر می‌کند.
شومینه هیزمی در ویلاهای سنتی و باغ‌ها یک ایده عالی برای دکوراسیون است.
نکاتی که باید قبل از ساخت شومینه هیزمی بدانید
برای ساخت شومینه هیزمی، مهارت‌های خاصی مورد نیاز است. ابعاد مهمی مانند دریچه خروجی، دمپر، ارتفاع لوله و ابعاد داخل کوره باید با توجه و دقت بالایی ساخته شوند. در ساخت این نوع شومینه، نکات زیر باید مورد توجه قرار گیرند:
- توجه به ابعاد هود شومینه هیزمی بسیار مهم است. اگر ابعاد هود به دقت رعایت نشوند، مکش دریچه هوا به خوبی عمل نکرده و دود را به داخل خانه باز می‌گرداند.
- استفاده از عایق مناسب برای لوله اصلی شومینه بسیار حیاتی است. استفاده از پشم شیشه به عنوان عایق توصیه می‌شود.
- مصالح استفاده شده در داخل کوره مانند آجرها باید از جنس نسوز باشند که در بازار به شکل‌های متنوعی در دسترس هستند.
- درصد سیمان مورد استفاده برای ملاط داخل کوره هنگام ساخت شومینه هیزمی باید طوری باشد که آجرها را به خوبی به هم چسبانده و محکم نگه دارد.
- انتخاب مواد عایق مناسب برای داخل هود جهت افزایش مقاومت آن در برابر ترک‌خوردگی بسیار حائز اهمیت است و برای این امر باید از موادی مانند خاک نسوز استفاده شود.
مصالح استفاده شده در داخل کوره مانند آجرها باید از جنس نسوز باشند که در بازار به شکل‌های متنوعی در دسترس هستند
نحوه محاسبه تعداد آجر نسوز مورد نیاز در ساخت شومینه
برای محاسبه تعداد آجرهای لازم جهت ساخت شومینه هیزمی، روش ساده‌ای وجود دارد که به شرح زیر است: ابتدا جمع مساحت کف، دیوارها و دودکش شومینه را محاسبه کرده و سپس مساحت کل فواصل بندکشی را از آن کم کنید. سپس نتیجه را بر تعداد آجرهای مورد نیاز برای هر مترمربع تقسیم کنید.
بیشتر بخوانید:رنگ‌آمیزی دیوارها و ایجاد تغییرات جذاب با غلطک
توجه داشته باشید که عواملی مانند شکل شومینه، ویژگی‌های قناسی شومینه یا زمین و فاصله‌های مختلف بندکشی که هر کارگر از آن استفاده می‌کند ممکن است دقت این فرمول را کاهش دهند. برای اطمینان از هزینه‌ها و تعداد آجرهای مورد نیاز، بهتر است با یک استادکار یا پیمانکار مشورت کنید.
برای اطمینان از هزینه‌ها و تعداد آجرهای مورد نیاز، بهتر است با یک استادکار یا پیمانکار مشورت کنید
نحوه تعیین نوع آجر مناسب و شکل شومینه
پس از تعیین تعداد آجر نسوز، باید نوع آجر مناسب برای شومینه خود را انتخاب کنید؛ زیرا تمام آجرهای نسوز مناسب برای استفاده در ساخت شومینه نیستند. آجر مناسب برای شومینه باید دارای توانایی تحمل دماهای بسیار بالا تا ۱۶۰۰ درجه سانتی‌گراد بوده و همچنین باید ظاهری زیبا و متناسب با سلیقه شما داشته باشد. آجرهای نسوز برای شومینه به سه دسته تقسیم می‌شوند:
- آجر داخل شومینه: این نوع آجر باید دمای بالایی را تحمل کند و قادر به مقابله با دماهای تا ۱۶۰۰ درجه سانتی‌گراد باشد.
- آجر بیرون شومینه: این نوع آجر نیز باید توانایی تحمل دمای بالا را داشته و ظاهر و رنگی مناسب و مطابق با سلیقه شما داشته باشد. انواعی از آجرهای نسوز مانند آجر نسوز انگلیسی، آجر نمای طرح سنگ و آجر آنتیک برای این بخش مناسب هستند. می‌توان هنگام ساخت شومینه هیزمی از همین آجرها برای نمای دودکش نیز استفاده کرد.
- آجر لبه شومینه: این نوع آجر برای قسمت لبه شومینه استفاده می‌شود و باید از لحاظ طرح و رنگ، با آجر بیرونی شومینه هماهنگ باشد و بتواند دما را مانند آجر داخلی شومینه تحمل کند.
پس از تعیین تعداد آجر نسوز، باید نوع آجر مناسب برای شومینه خود را انتخاب کنید؛ زیرا تمام آجرهای نسوز مناسب برای استفاده در ساخت شومینه نیستند
نکات انتخاب آجر نسوز برای ساخت شومینه هیزمی
- رنگ آجر: بهتر است آجرهایی با رنگ تیره را انتخاب کنید تا تغییر رنگ آن‌ها در طول زمان تا حد ممکن قابل مشاهده نباشد.
- استفاده از آجرهای ضخیم: برای کف و دیواره پشت، استفاده از آجرهایی با حداقل ۱.۲ اینچ ضخامت توصیه می‌شود.
- طرح آجر: طرح شومینه می‌تواند هر چیزی باشد، از ساده و زیگزاگ گرفته تا طرح‌های سبدی و غیره. بسته به نوع طرح، آجر مناسب را انتخاب کنید.
- طراحی شومینه: پس از انتخاب آجر نسوز، یک شکل و طرح برای شومینه خود انتخاب کنید. در این زمینه می‌توانید از طراحان دکوراسیون داخلی مشورت گرفته و با توجه به سبک معماری داخلی و سلیقه شخصی‌تان یک شومینه منحصر به فرد بسازید.
بهتر است آجرهایی با رنگ تیره را انتخاب کنید تا تغییر رنگ آن‌ها در طول زمان تا حد ممکن قابل مشاهده نباشد
نحوه ساخت شومینه هیزمی به صورت گام به گام
به طور کلی می‌توان روش ساخت شومینه هیزمی را به سه قسمت متفاوت تقسیم کرد که هر قسمت باید با رعایت نکات و استانداردهای خاصی انجام گیرد. در ادامه هر قسمت را به صورت گام به گام توضیح خواهیم داد:
قسمت اول: چهارچوب دهانه شومینه
برای ساخت شومینه، چندین عدد آجر به ابعاد ۲×۲۰×۵.۵ را با آب خیس کنید و آن‌ها را در یک سطح صاف به صورت منظم و مرتب قرار دهید، همچنین توجه داشته باشید که فاصله‌های مشخصی را بین آجرها نگه دارید. بعد از پایان دادن به ساخت چهارچوب دهانه شومینه، آن را بندکشی کنید.
بیشتر بخوانید:ایده برای چیدمان مبل بر اساس فضای خانه شما!
مقداری ملاط سیمان و ماسه (۵۰ درصد سیمان و ۵۰ درصد ماسه) را آماده کرده و روی آجرها بریزید. ابتدا یک لایه ملاط ریخته و سپس یک شی فلزی به طول آجرها را روی آن قرار دهید و سپس دوباره ملاط را به گونه‌ای بریزید که فلز درون آن مخفی شود. اگر این مراحل به درستی انجام گیرند، قالب حاصل از این فرایند ساخت شومینه هیزمی از نظر استحکام، عملکرد عالی خواهد داشت.
نوع ساخت و طراحی شومینه بستگی به طرح انتخابی شما دارد. می‌توانید آجرها را به شکل (L) قرار داده و از دو طرف نمای آجر بهره ببرید. آجرها را به اندازه دلخواه برش داده و با توجه به تمایلات خود بچینید؛ مثلاً به شکل هلالی یا خمیده و یا هر شکل دیگری که مورد نظرتان است.
لازم به ذکر است که معمولاً برای خشک شدن قالب‌ها ۲ روز زمان نیاز خواهید داشت. پس از خشک شدن کامل قالب‌ها، کف شومینه را مثل موزاییک‌کاری یا سرامیک کاری با استفاده از ملاط سیمانی و آجرنسوز کف‌چینی کرده و سپس قالب‌ها را مقابل دهانه شومینه مهار کنید.
نوع ساخت و طراحی شومینه بستگی به طرح انتخابی شما دارد.
قسمت دوم: ساخت آتشدان شومینه
در این قسمت از ساخت شومینه هیزمی، دیواره‌های آتشدان را با استفاده از آجرهای نسوز (در حالی که خیس هستند) گام به گام روی یکدیگر سرهم‌بندی کرده و با رعایت فاصله مشخص بین آجرها (با استفاده از یک شی خاص مانند یک قطعه شیشه یک سانتی‌متری بین هر آجر) نظم را حفظ کنید؛ مانند کاشی‌کاری، آجرهای نسوز را به صورت عمودی قرار داده و در پشت آن‌ها دوغاب سیمانی (ترکیبی از ماسه و سیمان به صورت رقیق) بریزید.
اگر ارتفاع دیوارهای آتشدان در شومینه گازی به علت ابعاد دهانه شومینه (مثلاً یک متر طول و نیم متر ارتفاع) ۶۵ سانتیمتر باشد، در شومینه هیزمی نیز به دلیل پایین بودن کف شومینه (ارتفاع حدودی ۸۰ سانتیمتر)، دیواره‌های آتشدان به ارتفاع حدود ۸۰ سانتیمتر نیاز است. در این شومینه‌ها، می‌توانید دیوار کوره را به سمت جلو خمیده کرده یا آن را با فاصله‌ای عقب‌تر از دیواره آتشدان آغاز کنید.
در این شومینه‌ها، می‌توانید دیوار کوره را به سمت جلو خمیده کرده یا آن را با فاصله‌ای عقب‌تر از دیواره آتشدان آغاز کنید
قسمت سوم: ساخت کوره شومینه
کوره شومینه گازی و شومینه هیزمی تفاوت‌های قابل توجهی با یکدیگر دارند. برخلاف شومینه گازی که در آن اگر حجم کوره یک سوم حجم آتشدان را تشکیل دهد کافی است، حجم کوره مخروطی یا قیفی شکل شومینه هیزمی نباید کمتر از حجم آتشدان باشد.
با توجه به نکته بالا، در محل قرارگیری کوره یا سقف شومینه گازی می‌توان با قرار دادن چند تکه فلزی طولانی و سپس پوشاندن آن‌ها با آجرنسوز، کوره را ایجاد کرد؛ اما به یاد داشته باشید که دریچه (دمپر) نباید عمود بر محل مشعل باشد. در ساخت شومینه هیزمی می‌توانید دیواره‌های قیفی شکل را با آجر چیده و سپس آن‌ها را از داخل و بیرون با ملاط نسوز پوشش دهید. همچنین می‌توانید دیواره‌های کوره را با فلز و راویز ساخته و با ملاط نسوز بپوشانید.
بیشتر بخوانید:بهترین مارک بخاری (معرفی 7 برند پرفروش بازار)
پس از پایان ساخت شومینه و خشک شدن آجرها، اشیایی که برای تنظیم بندها استفاده کرده‌اید را بردارید و با استفاده از فنر بندکشی، مقداری ملاط نسوز سفت را بین آجرها پر کنید. توجه داشته باشید که هنگام بندکشی ملاط، آجرها کثیف نشوند. در غیر این صورت قسمت کثیف شده را شستشو دهید. اکنون شومینه هیزمی شما آماده است و قابلیت تزئین و دکوراسیون با هر شیوه‌ای را دارد.
در محل قرارگیری کوره یا سقف شومینه گازی می‌توان با قرار دادن چند تکه فلزی طولانی و سپس پوشاندن آن‌ها با آجرنسوز، کوره را ایجاد کرد
هزینه ساخت شومینه هیزمی
عوامل تأثیرگذار بر هزینه ساخت شومینه هیزمی شامل مواردی مانند نوع و قیمت مصالح مورد نیاز (آهن‌آلات، سنگ، سیمان و آجرهای نسوز) است. علاوه بر این، ساخت شومینه معمولاً نیازمند ایجاد دیوار اضافی پس از ساخت و ساز یا نیازمند دیوارهای جدید در آپارتمان است و هزینه‌های مربوط به دکوراسیون و سنگ‌کاری یا آجرکاری شومینه نیز موجب افزایش هزینه نهایی می‌شود. همچنین، نوع و اندازه شومینه و هزینه‌های نصب و قیمت‌گذاری توسط متخصصان نیز بر هزینه نهایی تأثیر دارد و هزینه حمل و نقل مواد نیز می‌تواند متغیر باشد.
عوامل تأثیرگذار بر هزینه ساخت شومینه هیزمی شامل مواردی مانند نوع و قیمت مصالح مورد نیاز (آهن‌آلات، سنگ، سیمان و آجرهای نسوز) است
سخن پایانی
ساخت شومینه هیزمی فرآیندی است که نیاز به دقت و توجه به جزئیات فنی دارد. در این فرآیند، انتخاب مواد و آجر نسوز مناسب با توانایی تحمل دماهای بسیار بالا و ظاهری جذاب از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. از مراحل مهم در ساخت شومینه می‌توان به ساخت چهارچوب دهانه شومینه، ایجاد دیواره‌های آتشدان و کوره شومینه اشاره کرد. با انتخاب صحیح متریال ساخت و توجه به جزئیات فنی، شومینه هیزمی نه‌تنها به عنوان یک منبع گرمایی عالی عمل می‌کند، بلکه یک عنصر دکوراتیو و زیبا در فضاهای داخلی محسوب می‌شود که جلوه‌ای زیبا و دلنشین به آن‌ها می‌بخشد.
سوالات متداول
- چگونه از شومینه نگهداری کنیم؟
پس از هر بار روشن کردن شومینه، با اسپری کردن آب روی کف و دیواره آن و استفاده از دستمال، خاکستر داخل شومینه را تمیز کنید. همچنین بهتر است هر دو سال یک بار با محلول شوینده اسیدی شومینه را تمیز کنید.
- ویژگی چوب مناسب در شومینه هیزمی چیست؟
به دنبال چوب هیزمی باشید که به خوبی می‌سوزد، بیشترین گرما را ایجاد می‌کند و رطوبت ندارد.
- آیا آجرهای نسوز گرما را نگه می‌دارند؟
بله. این آجرها به صورت عایق حرارتی عمل کرده و گرما را نگه می‌دارند؛ در نتیجه نه تنها فضای شومینه گرم شده، بلکه در هزینه‌های مصرف انرژی نیز صرفه‌جویی می‌شود.
دیدگاهتان را بنویسید